Il mistero di Pompeii
Un viaggio a ritroso nel tempo

L'ecodegliscavirisuonavaancoranell'ariafrescadelmattino.Erail2023,eio,Marco,stavoinpiedisull'orlodelsitoarcheologicodiPompei.Ilsolenascentedipingevadirosaleanticherovine,malamiamenteeraancoraintrappolatanell'oscurità delmisterochemiavevaportatofinqui.Unmisteroiniziatoconlascopertadiunastranaanomaliaduranteunascansioneradardelterreno.Qualcosaditroppoperfetto,troppogeometricoperesserenaturale.Avevodedicatogliultimimesiastudiareognipietra,ogniaffresco,ognirepertoportatoallaluce.Mapiùscavavo,piùilmisterosiinfittiva.
Qualchesettimanaprima,avevamofinalmenteraggiuntoilpuntoesattodell'anomalia.Condelicatezza,imieicolleghieioavevamorimossostratidipomiceecenere,riportandoallaluceunpiccolocubicolo.Noneraunastanzacomelealtre.Leparetieranodecorateconsimbolisconosciuti,ealcentrositrovavaunpiedistallodipietra.Sopra,unoggettochesembravaunanticoorologiodatasca,fattodiunmetalloscuroesconosciuto.L'orologiononavevalancette,madelleincisionichesembravanomuoversiecambiareasecondadellaluce.Daquelmomento,lamiavitaeracambiatapersempre.Avevoiniziatoafaresognistrani,visionidiunpassatolontanoeterrificante.Sognichemispingevanoacapireilsignificatodiquell'oggetto.
Matorniamoindietrodiqualcheanno,al2010.IlprofessorRossi,ilmiomentore,eraossessionatodaPompei.Credevachelacittà avesseancoramoltisegretidasvelare.Ricordoancoralesueparole:Marco,Pompeinonèsolounacittà distrutta.Èunacapsuladeltempo,unlibroapertosullavitadegliantichiRomani.Maalcunepaginesonoancoranascoste,scritteinunlinguaggiochedobbiamoimparareadecifrare.IlprofessorRossiavevadedicatolasuavitaastudiarelastoriadiPompei,inparticolaregliaspettimenoconosciuti,lecredenzepopolarielepratichereligiosedell'epoca.Avevaunateoriaaffascinante,sebbeneunpo'azzardata,sull'esistenzadiunasocietà segretaall'internodellacittà ,custodediantichisegretiediunpotereinimmaginabile.Unasocietà che,secondolui,erainqualchemodocollegataall'eruzionedelVesuvio.
Andandoancorapiùindietroneltempo,nel1980,ilprofessorRossieraungiovanestudentepienodientusiasmo.Duranteunacampagnadiscavi,avevafattounascopertasorprendente:unframmentodipapironascostoinunavillapatrizia.Ilpapiroerascrittoinunlatinoarcaico,quasiincomprensibile.Dopoannidistudio,ilprofessorRossierariuscitoatradurresoloalcunefrasi.Parlavanodiuncustodedeltempoediunportaleversol'ignoto.Questeparoleavevanoaccesolasuaimmaginazioneeloavevanospintoadedicarelasuavitaallaricercadellaverità suPompei.Eraconvintochelacittà nascondesseunsegretocheavrebbecambiatolastoriadelmondo.
Infine,arriviamoal79d.C.,ilgiornofatidicodell'eruzionedelVesuvio.Pompeieraunacittà vivaceeprospera,uncentrodicommercioecultura.Masottolasuperficie,qualcosadioscurosistavapreparando.Lasocietà segreta,custodedell'orologio,sentival'avvicinarsidellacatastrofe.Alcunimembrivolevanousareilpoteredell'orologiopersalvarsi,persfuggirealdestinocheincombevasullacittà .Altri,invece,credevanochefossenecessarioproteggerel'orologioatuttiicosti,ancheacostodellapropriavita.Lalottainternaeraferoceespietata.Enelcaosdell'eruzione,l'orologioscomparve,sepoltosottometridicenereelapilli,inattesadiessereriscoperto.Eora,nel2023,eradinuovonellemiemani.Maaqualeprezzo?L'ecodegliscavirisuonavaancoranell'ariafrescadelmattino.Erail2023,eio,Marco,stavoinpiedisull'orlodelsitoarcheologicodiPompei.Ilsolenascentedipingevadirosaleanticherovine,malamiamenteeraancoraintrappolatanell'oscurità delmisterochemiavevaportatofinqui.Unmisteroiniziatoconlascopertadiunastranaanomaliaduranteunascansioneradardelterreno.Qualcosaditroppoperfetto,troppogeometricoperesserenaturale.Avevodedicatogliultimimesiastudiareognipietra,ogniaffresco,ognirepertoportatoallaluce.Mapiùscavavo,piùilmisterosiinfittiva.
Qualchesettimanaprima,avevamofinalmenteraggiuntoilpuntoesattodell'anomalia.Condelicatezza,imieicolleghieioavevamorimossostratidipomiceecenere,riportandoallaluceunpiccolocubicolo.Noneraunastanzacomelealtre.Leparetieranodecorateconsimbolisconosciuti,ealcentrositrovavaunpiedistallodipietra.Sopra,unoggettochesembravaunanticoorologiodatasca,fattodiunmetalloscuroesconosciuto.L'orologiononavevalancette,madelleincisionichesembravanomuoversiecambiareasecondadellaluce.Daquelmomento,lamiavitaeracambiatapersempre.Avevoiniziatoafaresognistrani,visionidiunpassatolontanoeterrificante.Sognichemispingevanoacapireilsignificatodiquell'oggetto.
Matorniamoindietrodiqualcheanno,al2010.IlprofessorRossi,ilmiomentore,eraossessionatodaPompei.Credevachelacittà avesseancoramoltisegretidasvelare.Ricordoancoralesueparole:Marco,Pompeinonèsolounacittà distrutta.Èunacapsuladeltempo,unlibroapertosullavitadegliantichiRomani.Maalcunepaginesonoancoranascoste,scritteinunlinguaggiochedobbiamoimparareadecifrare.IlprofessorRossiavevadedicatolasuavitaastudiarelastoriadiPompei,inparticolaregliaspettimenoconosciuti,lecredenzepopolarielepratichereligiosedell'epoca.Avevaunateoriaaffascinante,sebbeneunpo'azzardata,sull'esistenzadiunasocietà segretaall'internodellacittà ,custodediantichisegretiediunpotereinimmaginabile.Unasocietà che,secondolui,erainqualchemodocollegataall'eruzionedelVesuvio.
Andandoancorapiùindietroneltempo,nel1980,ilprofessorRossieraungiovanestudentepienodientusiasmo.Duranteunacampagnadiscavi,avevafattounascopertasorprendente:unframmentodipapironascostoinunavillapatrizia.Ilpapiroerascrittoinunlatinoarcaico,quasiincomprensibile.Dopoannidistudio,ilprofessorRossierariuscitoatradurresoloalcunefrasi.Parlavanodiuncustodedeltempoediunportaleversol'ignoto.Questeparoleavevanoaccesolasuaimmaginazioneeloavevanospintoadedicarelasuavitaallaricercadellaverità suPompei.Eraconvintochelacittà nascondesseunsegretocheavrebbecambiatolastoriadelmondo.
Infine,arriviamoal79d.C.,ilgiornofatidicodell'eruzionedelVesuvio.Pompeieraunacittà vivaceeprospera,uncentrodicommercioecultura.Masottolasuperficie,qualcosadioscurosistavapreparando.Lasocietà segreta,custodedell'orologio,sentival'avvicinarsidellacatastrofe.Alcunimembrivolevanousareilpoteredell'orologiopersalvarsi,persfuggirealdestinocheincombevasullacittà .Altri,invece,credevanochefossenecessarioproteggerel'orologioatuttiicosti,ancheacostodellapropriavita.Lalottainternaeraferoceespietata.Enelcaosdell'eruzione,l'orologioscomparve,sepoltosottometridicenereelapilli,inattesadiessereriscoperto.Eora,nel2023,eradinuovonellemiemani.Maaqualeprezzo?
Lesettimanesuccessivealritrovamentofuronounturbinedieventi.Imieisognisifeceropiùvividi,piùreali.VedevoscenediPompeiprimadell'eruzione,momentidivitaquotidianainterrottidavisionidifuocoedistruzione.L'orologiosembravacomunicareconme,sussurrandosegretiinunalinguachenonconoscevo,machecapivonelprofondodelmioessere.Provaiamostrarloadaltriesperti,manessunoriuscivaacomprenderelasuanatura.Alcunilodefinironounfalso,un'elaborataburla.Altri,piùcauti,suggerironochesitrattassediunoggettodioriginesconosciuta,forseextraterrestre.
Maiosapevocheeramoltopiùdiquesto.Sentivochel'orologioeralachiavepersbloccareunmisterochesiestendevaoltreiconfinidiPompei,oltreilimitidellastoriaconosciuta.Decisidiseguireleindicazionichemiarrivavanoneisogni,ditornaresuimieipassi,dirivisitareiluoghicheavevanosegnatolamiaricerca.RitornaiallavillapatriziadoveilprofessorRossiavevatrovatoilframmentodipapiro.Passaigiorniaesaminareognipietra,ogniangolo,allaricercadiunindizio,diunsegnochemipotesseguidare.
Nel2015,pochiannidopolamortedelprofessorRossi,avevoereditatoisuoiappuntielesuericerche.Traisuoidocumenti,trovaiunappuntoparticolarmenteinteressante.IlprofessorRossiavevaipotizzatochelasocietà segretadiPompeiavessenascostounsecondoorologio,unorologiogemello,inunluogosicuro,aldifuoridellacittà .Secondoisuoicalcoli,questosecondoorologiositrovavaneipressidelMonteSomma,unanticovulcanospento,nonlontanodalVesuvio.
Nel1990,ilprofessorRossiavevaintrapresounaspedizionesegretasulMonteSomma,allaricercadelsecondoorologio.Nonavevatrovatonulla,maeratornatoconlaconvinzionechefossesullastradagiusta.Avevaannotatoneisuoiappunti:Iltempoèunlabirinto.Dobbiamoimparareaorientarcialsuointernopertrovarelaverità .Questeparolemidiederolaforzadicontinuarelamiaricerca,dinonarrendermidifrontealledifficoltà .
Einfine,ritorniamoal79d.C.Lasocietà segretaeradivisa.Alcunicredevanochel'eruzionefosseunapunizionedivina,unaconseguenzadelleloroazioni.Altri,invece,cercavanodisperatamentediattivarel'orologiopersfuggirealdisastro.Mal'orologiononrispondeva.Eracomesefosseaddormentato,inattesadelmomentogiustoperrisvegliarsi.Ilcapodellasocietà ,unuomodinomeValerio,preseunadecisionedrastica.Decisedinasconderel'orologionelluogopiùsicurocheconosceva,nelcuoredellacittà ,nellasperanzacheungiornoqualcunoloavrebberitrovatoeavrebbesvelatoilsuosegreto.
Ilsignificatodituttoquestoèenorme.Pompeinonèsolounatestimonianzadelladistruzione,maancheunapromessadiconoscenza.L'orologio,simbolodeltempoedelmistero,ciinvitaarifletteresulnostropassato,acomprendereilnostropresenteeaimmaginareilnostrofuturo.LastoriadiPompeiciricordachelaconoscenzaèpotere,maancheresponsabilità .Dobbiamousarelaconoscenzaconsaggezza,pernonripetereglierroridelpassatoepercostruireunfuturomigliorepertutti.IlmisterodiPompeièunmisterocheciriguardatutti,perchéparladellanostraumanità ,dellanostrafragilità edellanostrainfinitacapacità diricercaescoperta.